اگر یک زایر بمیرد همه شریک قتل او هستیم | انتقادات صریح وزیر بهداشت از اصرار برای بازگشایی تمام‌وقت حرم رضوی

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از اعتماد،  گزارشگر شبکه تلویزیونی سراغ مسافرانی می‌رود که در تعطیلات عید فطر بدون توجه به توصیه‌ها و تذکرهای مسوولان، به شهرهای شمالی هجوم برده و در منطقه ساحلی مشغول تفریح هستند. با تعجب میکروفن را رو به مسافران می‌گیرد و می‌پرسد: «مگر نگفتند سفر نکنید؟» مسافران هم گزارشگر و کل توصیه‌های دولت و «کرونا» را مورد تمسخر قرار می‌دهند و با لحن عوامانه می‌گویند: «کرونا دیگر تمام شد. این مدت هم بی‌خود می‌ترسیدیم و خانه‌نشین شده بودیم.»حدود 4 ماه از شیوع بیماری کووید 19 در کشور می‌گذرد. حالا مسوولان وزارت بهداشت تذکرها و نگرانی‌های جدی‌تر و جدیدتری مطرح می‌کنند. از جمله اینکه «ویروس کرونا، نه تنها به دلیل افزایش دمای هوا ضعیف نشده، بلکه همچنان در حال فعالیت است.»

 دیروز، مسعود مردانی، عضو کمیته علمی کرونا هشدار داد که در حال حاضر در خوزستان، سیستان و بلوچستان، کرمانشاه و هرمزگان موج دوم اپیدمی در حال جریان است و در تهران هم موج دوم بیماری، با سرعتی کند در حال پیشروی است و رعایت نشدن موازین بهداشتی، موج سوم بیماری را به دنبال خواهد داشت.  علی‌اکبر حقدوست، مدیر کمیته اپیدمیولوژی کووید ۱۹ وزارت بهداشت هم دیروز با تاکید بر اینکه «هیچ مستندات علمی درباره ضعیف شدن ویروس کرونا وجود ندارد» بر تمام خوش‌بینی‌ها و شایعات درباره احتمال از بین رفتن ویروس در هوای گرم و در مناطق گرمسیر خط بطلان کشید.  مسوولان وزارت بهداشت می‌گویند اگر امروز، تعداد بستری‌های کووید 19 در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها کم شده، دلیل، ضعیف شدن ویروس نیست بلکه ناشی از افزایش تعداد آزمایشگاه‌های تشخیص آلودگی و گسترش بیماریابی است. این توضیحات درباره نگران‌کننده‌تر شدن وضعیت شیوع بیماری و ماندگاری ویروس، ادامه هشدارها و تغییر رویه روزهای اخیر وزیر بهداشت است؛ همان روزی که سعید نمکی به دلیل پافشاری‌های خسته‌کننده مسوولان استان خراسان رضوی برای بازگشایی شبانه‌روزی حرم مطهر امام رضا (ع) آن هم در این اوضاع نابسامان و خطرناک تحرکات ویروس کرونا، شخصا عازم استان شد تا ضمن اعلام رودرروی تمام نگرانی‌ها و خطرها، تکلیف خود را با بی‌توجهی برخی مسوولان و شوخی فرض کردن قدرت این ویروس ناشناخته یک‌سره کند. سعید نمکی، دو روز قبل، مستاصل از درخواست‌های مکرر غیرکارشناسانه مسوولان استان خراسان رضوی برای بازگشایی حرم مطهر، رو به دوربین شبکه خبر، از خود در مقابل این درخواست‌ها رفع مسوولیت کرد و اختیار و مسوولیت تبعات پس از بازگشایی حرم مطهر رضوی را به مسوولان استان قدس سپرد و گفت: «با اختیار خودشان قرار شد حرم مطهر رضوی به صورت 24‌ساعته پذیرای زایران باشد و بنا به صلاحدید خودشان، از زایران بخواهند که توصیه‌های بهداشتی را رعایت کنند.»

اما این اعلام موضع فقط به اظهارنظر صریح در مقابل دوربین شبکه خبر ختم نشد و در نشست ستاد پیشگیری و مقابله با ویروس کرونا در محل استانداری خراسان رضوی هم، رفع مسوولیت در مقابل اصرار مقامات استانی برای بازگشایی حرم مطهر امام رضا (ع) که از پرخطرترین اماکن از نظر رعایت نشدن فاصله‌گذاری اجتماعی است را تکرار کرد و گفت: «دخالتی در ساعات بازگشایی صحن حرم مطهر رضوی نخواهیم کرد. فقط می‌خواهیم فاصله‌گذاری و پروتکل‌های بهداشتی رعایت شود و البته بعد از ۱۰ روز از بازگشایی حرم مطهر، دوباره شرایط را ارزیابی می‌کنیم.»

سعید نمکی در این نشست، با صراحت درباره تبعات بازگشایی شبانه‌روزی و لغو تمام محدودیت‌های تردد در حرم مطهر امام رضا هشدار داد؛ هشدارهایی که بیش از تند بودن لحن یا حتی انتقادآمیز بودن، کناره‌گیری صریح وزیر از تبعات خطرناک برای استانی بود که به عنوان یکی از بزرگ‌ترین استان‌های مهاجرپذیر کشور شناخته می‌شود. 

نمکی در این هشدارهای صریح تاکید کرد: «هیچ دخالتی در ساعات بازگشایی صحن حرم مطهر رضوی نخواهیم کرد چون به عنوان متولی سلامت کشور باید در محضر خدا و ملت پاسخگو باشم و از سوی دیگر باید به عنوان سرباز به فرمانده جلیل‌القدر خودم یعنی مقام معظم رهبری جواب بدهم. سخت‌ترین، غم‌انگیزترین و ملال‌انگیزترین بخش مدیریت کرونا در کشور این بود که مجبور باشیم برای سلامتی مردم، صحن و سرای امام رضا(ع) را ببندیم. مشهد مقدس، محور بازگشایی صحن‌های اماکن زیارتی در کشور است. ما نگران بازگشایی شبانه‌روزی صحن حرم مطهر رضوی نیستیم، بلکه نگرانی ما از هجمه بی‌صبرانه عشاق امام رضا(ع) از سراسر کشور است و در سایر اماکن زیارتی، چنین شور و شعفی وجود ندارد و وقتی مطرح می‌شود که صحن حرم مطهر رضوی به صورت شبانه‌روزی بازگشایی شده، با توجه به تعطیلی مدارس، مردم از اقصی‌نقاط ایران به مشهد سفر می‌کنند که در این صورت هتل‌ها و سایر اماکن و مشاغل، درگیر می‌شوند. هیچ پدیده‌ای خطرناک‌تر از مزمن‌شدن کرونا و تاثیرات آن بر اقتصاد یک کشور نیست. برخی می‌گویند باید زندگی با کرونا را یاد بگیریم اما این به معنی زندگی با کرونای حاد نیست بلکه باید یاد بگیریم که چگونه کرونا را مدیریت کنیم و در عین حال، چرخ اقتصاد کشور را بچرخانیم. اگر در استانی مانند خراسان رضوی بین کاهش مرگ و میر یا بازگشایی مشاغل بخواهیم اولویت‌بندی کنیم حتما باید مرگ و میر را کاهش دهیم و این اولویت اول ما است، در غیر این صورت، هراس و بیم بیماری، اجازه رونق اقتصادی را نمی‌دهد.» نمکی در ادامه حرف‌های خود گفت: «کره جنوبی بعد از ۵ ماه، مدارس را بازگشایی کرد اما دوباره آنها را تعطیل کرد و زیبا نیست که مشاغل یا محل‌هایی را بازگشایی کنیم اما دوباره مجبور به تعطیل کردن آنها شویم. همواره به همکارانم می‌گویم که ما با پوریای ولی و تختی کشتی نمی‌گیریم، بلکه با ویروس چموشی کشتی می‌گیریم که نگاه می‌کند که از کجا بهتر می‌تواند لطمه بزند و آنجاست که ما را گرفتار کرده و مرگ و میر را بالا می‌برد. کرونا تمام نشده و هر لحظه ممکن است قدرتمندتر از قبل برگردد. اگر الان از دبیر کل سازمان جهانی بهداشت هم در مورد آینده بیماری کووید۱۹ بپرسید، اطلاعی ندارد و باید برای بدترین وضعیت خودمان را آماده کنیم که اگر بدترین وضعیت رخ نداد، ضرر نکنیم.»

هشدارهای وزیر بهداشت، هیچ ربطی به کدورت او از زیر پا گذاشتن دستورالعمل‌های کشوری ستاد ملی مقابله با کرونا نداشت. نمکی این نگاه را داشت که این دستورالعمل‌ها و الزامات ظرف 4 ماه گذشته، با دقت تدوین شده تا ضمن رعایت اولین و مهم‌ترین اولویت دولت که همانا حفظ سلامت مردم است، از شدت تمام تبعات پیرامونی اعمال محدودیت‌های اجتماعی هم کاسته شود. پس این‌بار، این هشدارها و نگرانی‌ها را خطاب به میلیون‌ها شهروندی گفت که باید درک می‌کردند وزیر بهداشت به عنوان یک پزشک، به عنوان متولی سلامت و به عنوان کسی که متعهد به کاهش هرچه بیشتر تبعات ویروس کروناست، تلاش کرده از سلامت مردم؛ سلامت هر انسان ساکن در شهر و روستا مراقبت کند، اما گاهی دامنه نفوذ و روابط برخی مسوولان یا چهره‌های پشت پرده، حتی از گستره اختیارات وزیر بهداشت هم بیشتر است. نمکی هم البته عالم به همین نکته کلیدی بود که دو روز قبل در جمع مسوولان استان خراسان رضوی تاکید کرد: «مقام معظم رهبری با یک پیغام ما در روزهای نخست کرونا، تدریس خودشان را تعطیل کردند و فرمودند هر کسی که به دستورات و توصیه‌های ستاد ملی کرونا توجه نکند، گناه مرتکب شده و واجب است که همه به مصوبات این ستاد عمل کنند. به جز ضریح حرم مطهر رضوی، فضاهای باز صحن در اختیار ستاد استانی مدیریت کرونا و مدیریت آن با آستان قدس است. بنده به عنوان رییس ستاد ملی مدیریت کرونا و از سوی رییس‌جمهوری، به ستاد استانی کرونای خراسان رضوی اختیار می‌دهم که در خصوص بازگشایی ۲۴ ساعته یا بازگشایی صحن حرم مطهر رضوی از ساعت ۱۰ شب تا ۱۰ صبح تصمیم‌گیری کنند و هر کاری که فکر می‌کنند صحیح است انجام دهند و تنها دخالت ما، نظارت بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی، فاصله‌گذاری و عدم تجمعات است. اما اگر یک روستایی یا روستازاده به حرم مطهر رضوی بیاید و با سهل‌انگاری ما در سایه عشق امام رضا(ع) به این ویروس آلوده شود و جان خود را از دست بدهد، ما شریک قتل او هستیم و اگر در دنیا کسی متوجه نشود، روز قیامت باید پاسخگو باشیم و امام رضا(ع) نیز راضی نیست که سلامت زایران به خطر بیفتد.»

دیروز اما، متولی سلامت ابعاد دیگری از نگرانی خود از بابت اصرارها و تصمیم‌های غیرکارشناسانه مسوولان استان خراسان رضوی را به زبان آورد؛ ابعادی که حالا نه فقط جان ساکنان این استان، بلکه سلامت تک‌تک افرادی که عازم مشهد مقدس خواهند بود و قربانی تصمیم‌های بدون منطق مسوولان استان خواهند شد را تهدید می‌کند.  نمکی دیروز با کلامی صریح گفت: «دیروز صبح به رییس‌جمهوری عرض کردم با روالی که اکنون می‌بینم و با این رفتار مردم و با فشارهایی که برخی مسوولان برای برخی بازگشایی‌ها اعمال می‌کنند، ما دقیقه ۹۰ از گوشه‌های زمین گل خواهیم خورد. در روزهای اول کرونا دیدیم که پزشک و پرستاران ما به سختی کار می‌کنند. متاسفانه عده‌ای این دستاورد بزرگ را ساده انگاشتند و تصور کردند که به راحتی همه‌چیز مهار شد و دیگر کرونا نداریم. من روز یکشنبه در رفت و برگشت به مشهد مقدس واقعا صحنه‌های غم‌انگیزی دیدم. در هواپیمایی سوار شدم که مردم کیپ تا کیپ نشسته بودند، گرچه ماسک را هم همکاران پرواز می‌دادند، اما از آنجایی که یک ربع تا پرواز طول کشید، ماسک‌ها را برمی‌داشتند و در فضایی دم‌کرده با یکدیگر صحبت می‌کردند. مشاهده این وضعیت برای من به عنوان وزیر بهداشت که بعد از سه ماه، اولین سفرم را می‌رفتم و رسانه‌ها می‌دانند که طی این چند ماه ما چه کشیدیم تا غول پریشان و وحشی را مهار کردیم و تمام روح و روان‌مان گرفته شد، مثل شلاق بود که این چگونه نشستن و فاصله‌گذاری‌ای است. در صحن حرم‌ مطهر هم به نحو دیگری غصه خوردیم و متاسفانه دو اتفاق بد در حال وقوع است؛ یکی اینکه مردم فکر می‌کنند که کرونا تمام شده و نمی‌دانند که کرونا می‌تواند به همین راحتی بازگردد. متاسفانه برخی مسوولان هم تصور کرده‌اند که کرونا تمام شده و همواره به من فشار می‌آورند که اینجا و آنجا را باز کنیم. آقایی از فلان ستاد یا فلان وزارتخانه باورش شده که همه‌چیز عادی‌ است پس باید همه جا را راه بیندازیم. در حالی که این‌طور نیست، کرونا نه تنها تمام نشده، بلکه هر لحظه ممکن دچار پیک خطرناک شویم.» اعتراضات اخیر وزیر بهداشت را باید فارغ از صف‌بندی‌های سیاسی دید. وزیر به عنوان عضوی از کابینه دولت، حقوق می‌گیرد که به وظایف خود عمل کند و در قبال تمام سوالات رییس هیات دولت پاسخگو باشد. اما وقتی وزیر با جماعتی طرف حساب می‌شود که نه تنها کلمه‌ای از حرف‌های وزیر را نمی‌شنوند یا نمی‌خواهند بشنوند بلکه به وزیر انگ «سنگ‌اندازی در فرایض دینی و تشویق به دین‌گریزی و بی‌رغبت کردن جوانان به زیارت حرمین شریفین» می‌زنند چه تکلیفی باید در پیش بگیرد؟

 نمکی دیروز در ادامه حرف‌هایش گفت: «اکنون در استان‌های سیستان و بلوچستان، کرمانشاه، هرمزگان گرفتار پیک هستیم. ما مرگ‌ها را به زیر ۳۰ کاهش داده بودیم و برای رسیدن به این نتیجه، واقعا نفس‌مان گرفته شد؛ آن‌هم در اوج تحریم اما دیروز ۵۰ درصد از مرگ‌های‌مان مربوط به سه استان بود. در هفته گذشته تمام همکاران ستادی آواره استان‌هایی بودند که روند ابتلا در آنها صعودی بوده و من ‌هم شب تا صبح با آنها در تماس بوده‌ام. مدیریت این کار بسیار سخت است. کشوری در اوج تحریم، با بی‌پولی و گرفتاری و هزار دغدغه باید کرونا را مدیریت کند. هرچه از مردم خواهش کردیم که عروسی و عزا برگزار نکنید، اما گوش نکردند و در استانی مانند خوزستان‌ همه مراسمات را برگزار کردند و قبیله‌ای آمدند و رفتند و روبوسی و هلهله کردند، در حالی که ما می‌دانستیم این یک زنگ خطر است برای شیون‌های آینده اما متاسفانه هرچه گفتیم کسی گوش نکرد. وقتی یک آمار مرگ به من گزارش می‌دهند، نه به این خاطر که به عنوان وزیر بهداشت مورد مواخذه‌ام، بلکه خودم را فرزند یا عضو همان خانواده‌ عزادار می‌دانم. این ویروس نه‌تنها آرام‌تر و نجیب‌تر نشده، بلکه به مراتب نانجیب‌تر هم شده است. در خوزستان، جوان‌مان بر اثر کرونا فوت کرد. در سیستان و بلوچستان افراد ۳۲ ساله و ۴۰ ساله را از دست دادیم. سه روز پیش در بندرعباس پرستار ۴۲ ساله ما فوت کرد. بنابراین ویروس نه‌تنها آرام نشده بلکه چهره چموش‌تری هم در برخی جاها از خودش بروز می‌دهد.ما همزمان با اینکه داریم کرونا را جمع می‌کنیم، گرفتار سایر بیماری‌های عفونی و هر ساله هم می‌شویم. وقتی همه خوشحالند که امسال در سیستان‌وبلوچستان بارندگی خوب بوده، ما گرفتار آب‌های راکد و مالاریا هم می‌شویم. از مردم خواهش می‌کنم کمی به ما و همکاران من و به جان خودشان رحم کنند، فاصله‌گذاری را جدی بگیرند، استفاده از ماسک را جدی بگیرند. اگر مردم از تحمل ماسک در هوای گرم خسته می‌شوند، ما هم خسته می‌شویم.» وقتی وزیر بهداشت هشدار می‌دهد که «از ویروس کرونا در دقیقه 90 گل خواهیم خورد»، این هشدار دو معنای تاسف‌آور دارد؛ ایرانی‌ها با وجود ادعاهای فراوان، از حداقل‌های رعایت حقوق شهروندی هم ناآگاهند. حداقل‌های حقوق شهروندی به این معناست که باید به حق سلامتی هزاران شهروندی که در این 4 ماه، سختی‌های خانه‌نشینی و سفر نرفتن و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت کردند، احترام گذاشته و با رفتارهای خودخواهانه و از سر بی‌مسوولیتی، این حق را برای سایر شهروندان مختل نکرده و شرایط اجتماعی از بابت کند شدن چرخه ویروس کرونا را به خطر نیندازیم. خودداری از سفرهای تفریحی و ترددهای غیر ضروری از مهم‌ترین وظایفی است که در قبال هزاران شهروند بر گردن ماست.  استیصال وزیر بهداشت از رفتارهای تعداد قابل توجهی از مردم که قائل به رعایت حقوق انسانی هموطنان خود نیستند، نشان می‌دهد ایرانی‌ها، فقط در شعار دادن، از همدیگر سبقت می‌گیرند اما پای عمل که می‌رسد، واقعیت‌های تلخی آشکار می‌شود. مصداق بارز اینکه هزاران پرستار و پزشک، ظرف 4 ماه گذشته، از جان خود گذشتند و در نوبت کاری‌های 24 ساعته برای خدمت به مبتلایان کووید 19، از وظایف قانونی خود در قبال اعضای خانواده‌شان چشم‌پوشی کردند. مردمی که در این ایام عازم سفرهای تفریحی شده و با به سخره گرفتن توصیه‌های مسوولان بابت رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و خودداری از ترددهای غیر ضروری، در تعارض با حقوق شهروندی رفتار می‌کنند، حق این جامعه خدوم و زحمات 4 ماهه و طاقت‌فرسای آنها را هم تضییع می‌کنند. حالا شمایید و این جاده‌های بین استانی در این ایام تعطیلات که چشم‌انتظار قدوم مبارک شماست. اگر سر سوزنی، قائل به احترام به حقوق دیگران هستید، لطفا برنامه سفر تفریحی خود را لغو کرده و با احترام به سلامت و جان هزاران انسان، در خانه بمانید.